در سال‌های اخیر، استفاده از ورق‌های ذوزنقه‌ای در پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و پوشش سقف و دیوار سوله‌ها، رشد قابل‌توجهی داشته است. این ورق‌ها به‌دلیل استحکام بالا، وزن سبک، سرعت اجرای مناسب و ظاهر زیبا، به گزینه‌ای محبوب در بین مهندسان و مجریان تبدیل شده‌اند. اما نصب صحیح این نوع ورق‌ها، تنها با پیچ و مهره و دریل انجام نمی‌شود؛ بلکه نیازمند آگاهی از اصول فنی، نحوه قرارگیری، جهت مناسب نصب و رعایت جزئیاتی‌ست که تأثیر مستقیمی بر دوام و عملکرد نهایی آن دارند. در این مقاله سعی کرده‌ایم نگاهی دقیق و کاربردی به مراحل نصب ورق ذوزنقه‌ای بیندازیم و نکات فنی و اجرایی مهمی را که در این فرآیند باید در نظر گرفته شود، با زبانی ساده و عملی بیان کنیم. اگر در حال ساخت سقف یا بدنه‌ی یک سازه هستید، این مطلب می‌تواند برایتان راهگشا باشد.
ابزار و مصالح مورد نیاز برای نصب ورق ذوزنقه‌ای
برای اجرای صحیح و اصولی ورق‌های ذوزنقه‌ای، به مجموعه‌ای از ابزار و مصالح تخصصی نیاز است که هریک نقش مهمی در استحکام، ایمنی و زیبایی نهایی سازه دارند. در ادامه، مهم‌ترین تجهیزات موردنیاز جهت نصب این نوع ورق‌ها معرفی می‌شود:
- ورق ذوزنقه‌ای گالوانیزه یا رنگی: این ورق‌ها با ضخامت‌های متنوع (معمولاً بین ۰.۴ تا ۰.۷ میلی‌متر) تولید می‌شوند. انتخاب ضخامت مناسب بسته به محل نصب و شرایط جوی بسیار حائز اهمیت است.
- پیچ سرمته مخصوص شیروانی: این پیچ‌ها دارای واشر لاستیکی و روکشی از جنس گالوانیزه هستند و از ورود رطوبت به داخل سازه جلوگیری می‌کنند. انتخاب پیچ مناسب از نظر طول و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی بسیار مهم است.
- دریل یا آچار مخصوص سرمته: برای نصب سریع و مطمئن پیچ‌ها به دریل یا آچار مناسب نیاز است که باید با دقت کافی مورد استفاده قرار گیرد.
- مته فلز (معمولاً ۵ میلی‌متری): به‌منظور سوراخ‌کاری دقیق لبه‌های ورق‌ها پیش از پیچ‌کاری، از مته فلز با اندازه مناسب استفاده می‌شود.
- ابزار برش ورق: بسته به نیاز پروژه، ابزارهایی مانند دستگاه فرز، اره گردبر یا قیچی مخصوص فلز برای برش دقیق و بدون آسیب به ورق‌ها کاربرد دارند.
- زیرسازی محکم: نصب ورق‌های ذوزنقه‌ای نیازمند زیرسازی اصولی با استفاده از کلاف‌های فلزی یا چوبی (پرلین یا تیرریزی) است. فاصله بین تیرها معمولاً بین ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود.
- نوار درزگیر یا کلاهک آب‌بندی: برای جلوگیری از نفوذ آب، گرد و غبار یا باد از درزهای بین ورق‌ها، استفاده از نوار درزگیر یا قطعات مخصوص آب‌بندی ضروری است.
- تجهیزات ایمنی فردی: استفاده از دستکش ایمنی، عینک محافظ و لباس کار مناسب در حین اجرا، از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.
همچنین بخوانید : کاربردهای ورق ذوزنقه‌ای در سقف و دیوار ساختمان‌ها
مراحل نصب ورق ذوزنقه‌ای روی اسکلت فلزی
مراحل نصب ورق ذوزنقه‌ای روی اسکلت فلزی به‌صورت اصولی و گام‌به‌گام، شامل مراحل زیر است:
- آماده‌سازی و اجرای زیرسازی فلزی
نخست باید اسکلت فلزی ساختمان شامل تیرها، شاه‌تیرها یا خرپاها با دقت و استحکام بالا اجرا شود. این اسکلت پایه‌ای برای نصب ورق‌های ذوزنقه‌ای به شمار می‌رود و فاصله مناسب بین تیرها معمولاً بین ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. این فاصله‌گذاری بسته به ضخامت و نوع ورق ممکن است کمی متغیر باشد.
- برش ورق‌ها به طول مورد نیاز
پس از آماده‌سازی اسکلت، ورق‌های ذوزنقه‌ای گالوانیزه یا رنگی مطابق طول مورد نیاز برش داده می‌شوند. برای این منظور از ابزارهایی مانند فرز، اره گردبر یا قیچی مخصوص فلز استفاده می‌شود. طول ورق‌ها معمولاً تا حدود ۹.۸ متر قابل انتخاب است تا بتوانند سطح وسیعی را بدون نیاز به درز بپوشانند.
- سوراخ‌کاری لبه‌های ورق
برای آماده‌سازی نصب، لبه‌های ورق‌ها با استفاده از مته ۵ میلی‌متری سوراخ‌کاری می‌شوند. این سوراخ‌ها با فاصله‌ای حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر از یکدیگر ایجاد شده و محل مناسبی برای نصب پیچ‌های اتصال خواهند بود. این کار موجب تسهیل نصب پیچ‌ها و جلوگیری از ترک خوردگی ورق در حین کار می‌شود.
- جای‌گذاری ورق‌ها روی اسکلت فلزی
در این مرحله ورق‌های برش‌خورده روی تیرهای فلزی زیرسازی قرار می‌گیرند. ورق‌ها باید به‌صورت افقی و با حداقل ۵.۵ سانتی‌متر همپوشانی (اورلب) در کنار یکدیگر چیده شوند. برای جلوگیری از نفوذ باد و آب در حین اجرا، بهتر است ورق‌ها موقتاً با نوار یا چسب‌های محافظ در جای خود فیکس شوند.
- نصب و پیچ کردن ورق‌ها
در این گام، ورق‌ها با استفاده از پیچ‌های مخصوص سقف شیروانی (پیچ سرمته‌دار با واشر لاستیکی یا پلیکربناتی) به تیرهای فلزی محکم می‌شوند. نکته مهم این است که پیچ‌ها حتماً بر روی قله‌های ذوزنقه (نه دره‌ها) بسته شوند تا از نفوذ آب به داخل سقف جلوگیری شود. همچنین استفاده از واشرهای لاستیکی باعث افزایش مقاومت در برابر آب و باد خواهد شد.
- آب‌بندی نهایی و تکمیل پروژه
در پایان کار، تمام درزها و نقاط اتصال با نوار درزگیر یا کلاهک‌های مخصوص پوشش داده می‌شوند. در کنج‌ها، لبه‌ها و محل تلاقی ورق‌ها نیز از تکنیک خم‌کاری یا استفاده از ورق‌های زهوار برای افزایش آب‌بندی استفاده می‌شود. رعایت این مرحله موجب افزایش دوام و ایمنی سقف در برابر شرایط جوی مختلف می‌گردد.
با رعایت دقیق این مراحل و استفاده از مصالح استاندارد، می‌توان سقفی مقاوم، بادوام و ایمن با ورق ذوزنقه‌ای روی اسکلت فلزی اجرا کرد.
همچنین بخوانید : مزایای استفاده از ورق ذوزنقه‌ای در ساخت و ساز
نکات مهم فنی در نصب ورق ذوزنقه‌ای
در نصب ورق‌های ذوزنقه‌ای، رعایت نکات فنی و اجرایی نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش دوام و عملکرد مناسب سقف دارد. در ادامه به مهم‌ترین نکات فنی که در این فرآیند باید مورد توجه قرار گیرد اشاره می‌شود:
- انتخاب ضخامت مناسب ورق
انتخاب ضخامت ورق باید متناسب با نوع کاربری سازه، شرایط اقلیمی و میزان بار وارده (برف، باد و …) انجام شود. استفاده از ورق‌های با ضخامت استاندارد، عمر مفید پوشش سقف را افزایش داده و از آسیب‌پذیری آن جلوگیری می‌کند. - رعایت همپوشانی کافی بین ورق‌ها
لبه‌های ورق‌های ذوزنقه‌ای باید با یکدیگر همپوشانی حداقل ۱۰ سانتی‌متر داشته باشند تا مانع از نفوذ آب، باد و گرد و غبار به زیر سقف شوند. این اورلب همچنین در افزایش مقاومت سقف در برابر فشار باد مؤثر است. - نصب صحیح پیچ‌ها
برای نصب ورق‌ها، استفاده از پیچ‌های سرمته‌دار مخصوص سقف شیروانی به همراه واشر لاستیکی یا پلی‌کربنات ضروری است. پیچ‌ها باید روی قله‌های ذوزنقه‌ای نصب شوند و از سفت کردن بیش‌ازحد آن‌ها خودداری شود، زیرا ممکن است به سطح ورق آسیب وارد کرده و باعث نشت آب گردد. - فاصله‌گذاری اصولی در زیرسازی (پرلین‌گذاری)
فاصله بین تیرهای زیرسازی که ورق‌ها روی آن‌ها نصب می‌شوند، باید با توجه به نوع و ضخامت ورق معمولاً بین ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر باشد. رعایت این فاصله از تاب برداشتن ورق جلوگیری می‌کند و پایداری سقف را تضمین می‌نماید. - سوراخ‌کاری از پیش با مته مناسب
برای تسهیل در نصب و جلوگیری از ترک‌خوردگی لبه ورق‌ها هنگام پیچ‌کاری، سوراخ‌هایی با قطر مناسب (معمولاً ۵ میلی‌متر) روی لبه ورق‌ها ایجاد می‌شود. - استفاده از نوار درزگیر یا کلاهک برای آب‌بندی
پس از نصب ورق‌ها، محل درز و همپوشانی‌ها باید با نوار درزگیر یا کلاهک‌های مخصوص پوشانده شوند تا سقف در برابر نفوذ باران، گرد و خاک و حتی حشرات مقاوم گردد. - توجه به شیب استاندارد سقف
طراحی سقف باید با شیب مناسب انجام شود تا آب باران به‌خوبی تخلیه شود و از جمع‌شدن آن روی سطح ورق‌ها جلوگیری گردد. این شیب بر اساس موقعیت جغرافیایی پروژه تعیین می‌شود. - نصب اصولی فلاشینگ و یراق‌آلات
لبه‌های پایانی، کنج‌ها و محل تقاطع‌ها باید با فلاشینگ‌های استاندارد پوشش داده شوند تا ضمن زیبایی کار، مانع از نفوذ رطوبت، گرد و غبار و ورود حیوانات موذی شوند. - اهمیت استفاده از نصاب حرفه‌ای
بهره‌گیری از نیروی متخصص در فرآیند نصب ورق‌های ذوزنقه‌ای، تضمین‌کننده کیفیت نهایی کار است. نصب نادرست می‌تواند موجب بروز مشکلاتی همچون نشتی، پوسیدگی زودهنگام یا کاهش ایمنی سقف شود.
رعایت این نکات فنی نه تنها باعث افزایش دوام و زیبایی سقف می‌شود، بلکه در بلندمدت نیز موجب کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات خواهد شد. نصب اصولی ورق ذوزنقه‌ای بر پایه استانداردهای اجرایی، بهترین نتیجه را در پروژه‌های ساختمانی رقم می‌زند.
خطاهای رایج هنگام نصب ورق ذوزنقه‌ای و راه‌های پیشگیری
نصب صحیح ورق ذوزنقه‌ای در سقف‌ها، تأثیر مستقیم بر دوام، زیبایی و عملکرد آن دارد. با این حال، در صورت عدم رعایت اصول نصب، خطاهایی رایج ممکن است رخ دهند که منجر به بروز مشکلاتی همچون نفوذ آب، کاهش مقاومت سازه و افزایش هزینه‌های نگهداری می‌شوند. در ادامه، به مهم‌ترین این خطاها و راهکارهای پیشگیری از آن‌ها می‌پردازیم:
- رعایت نکردن همپوشانی مناسب بین ورق‌ها: اگر میزان همپوشانی (اورلب) ورق‌ها کمتر از حد استاندارد باشد، احتمال نفوذ آب و باد به زیر سقف افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از این مشکل، لازم است همپوشانی حداقل بین ۵.۵ تا ۱۰ سانتی‌متر، بسته به نوع ورق و شیب سقف، رعایت شود.
- نصب اشتباه پیچ‌ها: یکی از خطاهای رایج، بستن پیچ در محل نادرست است. پیچ‌ها باید روی برجستگی‌های ورق (قله‌ها) بسته شوند، نه در فرورفتگی‌ها (دره‌ها) که مسیر جریان آب هستند. این کار از نفوذ آب به داخل سازه جلوگیری می‌کند.
- استفاده از پیچ یا واشر نامناسب: استفاده از پیچ‌های فاقد واشر یا دارای واشر بی‌کیفیت می‌تواند موجب نشت آب و زنگ‌زدگی شود. استفاده از پیچ‌های سرمته‌دار همراه با واشرهای لاستیکی یا پلی‌کربنات مخصوص نصب سقف، راهکاری مؤثر برای پیشگیری از این مشکل است.
- سوراخ‌کاری نادرست: عدم سوراخ‌کاری یا سوراخ‌کاری در محل‌های نامناسب، ممکن است باعث ترک‌خوردگی و آسیب ورق شود. سوراخ‌کاری باید با مته ۵ میلی‌متری و با رعایت فاصله مناسب از لبه ورق انجام گیرد تا از بروز آسیب جلوگیری شود.
- زیرسازی ضعیف یا فاصله زیاد بین پروفیل‌ها: استحکام و مقاومت سقف تا حد زیادی به کیفیت زیرسازی بستگی دارد. در صورت اجرای زیرسازی ضعیف یا با فاصله‌های بیش از حد (بیش از ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر)، ورق‌ها لق می‌شوند و مقاومت کلی سقف کاهش می‌یابد. رعایت فواصل استاندارد و استفاده از پروفیل‌های مقاوم، ضروری است.
- عدم توجه به شیب سقف: نصب ورق بر روی سطحی با شیب ناکافی، منجر به تجمع آب و در نهایت نفوذ رطوبت می‌شود. بسته به نوع ورق، شیب مناسب باید حداقل بین ۱۰ تا ۲۰ درصد در نظر گرفته شود.
- آب‌بندی ناکافی درزها و لبه‌ها: عدم استفاده از نوار درزگیر یا فلاشینگ در نقاط اتصال، لبه‌ها و درزها، یکی از عوامل مهم نفوذ آب به داخل سقف است. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از نوارهای درزگیر باکیفیت و فلاشینگ مناسب توصیه می‌شود.
- بستن بیش از حد پیچ‌ها: فشار زیاد هنگام بستن پیچ‌ها ممکن است به ورق آسیب وارد کند و باعث تخریب یا کاهش عملکرد واشرها شود. پیچ‌ها باید با فشار استاندارد بسته شوند تا هم ورق آسیب نبیند و هم آب‌بندی حفظ شود.
همچنین بخوانید : فرآیند تولید ورق ذوزنقه‌ای و تأثیر آن بر کیفیت نهایی
نتیجه‌گیری
نصب ورق‌های ذوزنقه‌ای روی اسکلت فلزی، فرآیندی دقیق و تخصصی است که رعایت اصول فنی در آن، نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت، ایمنی و دوام نهایی سقف دارد. این نوع ورق‌ها با ویژگی‌هایی مانند وزن سبک، مقاومت بالا، صرفه‌جویی در زمان اجرا و ظاهر زیبا، انتخابی هوشمندانه برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی به شمار می‌روند. اما برای بهره‌برداری کامل از مزایای آن‌ها، باید به جزئیاتی نظیر انتخاب ضخامت مناسب، نوع پیچ، نحوه اورلب، آب‌بندی درزها و اجرای زیرسازی توجه ویژه‌ای داشت. همچنین توصیه می‌شود که فرآیند نصب حتماً تحت نظر یا توسط افراد مجرب انجام شود تا از مشکلاتی مانند نفوذ آب، زنگ‌زدگی، تاب‌برداشتگی یا افت زیبایی سازه جلوگیری گردد. با رعایت این اصول، می‌توان انتظار داشت که سقف یا دیوار اجراشده با ورق ذوزنقه‌ای، سال‌ها بدون نیاز به تعمیر یا تعویض، عملکردی مطمئن و زیبا داشته باشد. اگر به‌دنبال مجموعه‌ای مطمئن، حرفه‌ای و خوش‌نام برای تأمین ورق ذوزنقه‌ای و اجرای تخصصی آن هستید، برج پوشش آپادانا را فراموش نکنید. این مجموعه با سال‌ها تجربه در تولید، فروش و اجرای انواع ورق‌های پوششی مانند ذوزنقه‌ای، کرکره‌ای، شادولاین و طرح سفال، به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت پوشش‌های فلزی در کشور شناخته می‌شود. استفاده از مواد اولیه باکیفیت، به‌کارگیری ماشین‌آلات مدرن و بهره‌گیری از نصابان حرفه‌ای، برگ برنده‌ی برج پوشش آپاداناست.
چه بخواهید پروژه‌ای بزرگ مانند پوشش سوله صنعتی را اجرا کنید، چه قصد داشته باشید سقف ویلای شخصی‌تان را زیبا و مقاوم بسازید، برج پوشش آپادانا با تنوع محصول، قیمت‌های رقابتی و مشاوره تخصصی، کنار شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. کافیست با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید تا مسیر ساخت و ساز برایتان ساده‌تر و مطمئن‌تر شود.
سوالات متداول
۱.برای نصب ورق ذوزنقه‌ای روی سقف، چه فاصله‌ای بین لاپه‌ها باید رعایت شود؟
در هنگام اجرای سقف با ورق ذوزنقه‌ای، فاصله استاندارد بین لاپه‌ها برای ورق‌هایی با ضخامت ۰.۵ میلی‌متر معمولاً بین ۷۰ تا ۸۰ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. البته این فاصله ممکن است بر اساس شرایط اقلیمی منطقه، نوع سازه و نوع ورق مورد استفاده تغییر کند. انتخاب فاصله مناسب، نقش بسیار مهمی در استحکام و عملکرد نهایی سقف دارد.
۲. آیا برای نصب ورق ذوزنقه‌ای به دستگاه خاصی نیاز است؟
در پروژه‌های سبک یا نیمه‌صنعتی، معمولاً ابزارهایی مانند دریل پیچ‌زن، متر، تراز و سایر ابزارهای دستی برای نصب کفایت می‌کنند. با این حال، در پروژه‌های بزرگ‌تر و صنعتی، استفاده از دستگاه رول‌فرمینگ و ابزارهای دقیق‌تر جهت افزایش سرعت و دقت اجرا مرسوم‌تر است.
۳. چگونه می‌توان از نفوذ آب در محل پیچ‌ها جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از نشتی آب در محل پیچ‌کاری، استفاده از پیچ‌های سرمته‌ای ضدزنگ که مجهز به واشر EPDM یا واشر لاستیکی هستند، توصیه می‌شود. این نوع واشرها با ایجاد یک آب‌بندی کامل، مانع از نفوذ رطوبت و آب به داخل سازه می‌شوند.
۴. آیا ورق ذوزنقه‌ای به رنگ‌آمیزی مجدد نیاز دارد؟
در صورتی که از ورق‌های رنگی با پوشش رنگ کوره‌ای استفاده شود، معمولاً تا چندین سال نیازی به رنگ‌آمیزی مجدد نخواهد بود. با این حال، اگر در فرآیند حمل، نصب یا در طول زمان بخشی از رنگ دچار آسیب شود، لازم است آن بخش با رنگ مخصوص و ضدزنگ ترمیم شود تا دوام و زیبایی ورق حفظ گردد.
۲ دیدگاه. ترک جدید
سلام، کسی تجربه کار با ورق پلی کربنات ذوزنقه‌ای رو داره؟ می‌خوام بدونم نصبش سخت نیست و چه نکاتی رو باید رعایت کرد.
سلام
ورق‌های پلی کربنات ذوزنقه‌ای به دلیل شکل و شیارهای خاص‌شان، علاوه بر مقاومت بالا در برابر ضربه و شرایط جوی، نصب نسبتاً ساده‌ای دارند. البته برای جلوگیری از نفوذ آب و افزایش طول عمر ورق، باید نکات فنی مثل استفاده از پیچ‌های مخصوص، آب‌بندی صحیح و فاصله مناسب سازه رعایت شود. در مقاله «نحوه نصب ورق ذوزنقه‌ای به همراه نکات فنی و اجرایی» مراحل نصب، ابزارهای لازم و ریزه‌کاری‌های مهم را کامل توضیح داده‌ایم.